Αναγνώριση Ασθενειών Ελιάς

Δάκος

Bactrocera oleae

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Μικρές τρύπες (νύγματα) στην επιφάνεια του καρπού
• •Στοές στο εσωτερικό της σάρκας του καρπού από τη δραστηριότητα της προνύμφης
• •Πρόωρη πτώση και σάπισμα των προσβεβλημένων καρπών
• •Υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου (αύξηση οξύτητας, οξείδωση)

Αίτιες:

• •Εντομολογική προσβολή
• •Ευνοϊκές συνθήκες θερμοκρασίας (20-28°C) και υγρασίας το καλοκαίρι και το φθινόπωρο
• •Παραμονή ασυγκόμιστων καρπών στα δέντρα

Θεραπείες:

• •Δολωματικοί ψεκασμοί από εδάφους για την καταπολέμηση των ενήλικων εντόμων
• •Ψεκασμοί κάλυψης μόνο σε περιπτώσεις έντονης προσβολής και σύμφωνα με τα όρια ασφαλείας
• •Μαζική παγίδευση

Προληπτικά μέτρα:

• •Συμμετοχή σε προγράμματα συλλογικής δακοκτονίας
• •Παρακολούθηση του πληθυσμού με παγίδες
• •Πρώιμη συγκομιδή για αποφυγή όψιμων προσβολών
• •Πλήρης συλλογή του ελαιοκάρπου από τα δέντρα και το έδαφος

Κυκλοκόνιο

Spilocaea oleagina

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Κυκλικές, γκρι-καφέ κηλίδες στην πάνω επιφάνεια των φύλλων, συχνά με κιτρινωπό περίγραμμα
• •Πρόωρη και έντονη φυλλόπτωση, που οδηγεί σε εξασθένηση του δέντρου
• •Σπάνια, προσβολή σε μίσχους φύλλων και ποδίσκους καρπών

Αίτιες:

• •Μυκητολογική μόλυνση
• •Υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία, βροχερός καιρός και ήπιες θερμοκρασίες (15-20°C)
• •Κακός αερισμός και φωτισμός της κόμης λόγω πυκνής βλάστησης

Θεραπείες:

• •Ψεκασμοί με εγκεκριμένα χαλκούχα μυκητοκτόνα

Προληπτικά μέτρα:

• •Κατάλληλο κλάδεμα για καλό αερισμό και φωτισμό της κόμης
• •Προληπτικοί ψεκασμοί το φθινόπωρο (πριν τις βροχές) και την άνοιξη (στη νέα βλάστηση)
• •Αποφυγή εγκατάστασης ελαιώνων σε υγρές και μη αεριζόμενες τοποθεσίες

Πυρηνοτρήτης

Prays oleae

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Ξεραμένα άνθη που παραμένουν ενωμένα με μετάξινα νημάτια (ανθόβια γενιά)
• •Πτώση μικρών καρπών (θερινή καρπόπτωση) και μεγαλύτερων καρπών το φθινόπωρο (καρπόβια γενιά)
• •Στοές στο εσωτερικό των φύλλων (φυλλόβια γενιά)

Αίτιες:

• •Εντομολογική προσβολή
• •Τρεις διαδοχικές γενιές του εντόμου μέσα στο έτος

Θεραπείες:

• •Ψεκασμός με σκευάσματα Βάκιλλου της Θουριγγίας στην έναρξη της άνθησης
• •Ψεκασμός με εγκεκριμένα εντομοκτόνα μετά την καρπόδεση για την προστασία των καρπών

Προληπτικά μέτρα:

• •Παρακολούθηση του πληθυσμού με φερομονικές παγίδες για τον σωστό χρόνο επέμβασης
• •Προστασία των φυσικών εχθρών του εντόμου

Λεκάνιο

Saissetia oleae

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Παρουσία καστανών, ημισφαιρικών κοκκοειδών σε κλαδιά και φύλλα
• •Ανάπτυξη μαύρου στρώματος (καπνιά) στα φύλλα και τους βλαστούς, λόγω των μελιτωδών εκκρίσεων του εντόμου
• •Εξασθένηση του δέντρου από την απομύζηση χυμών

Αίτιες:

• •Εντομολογική προσβολή
• •Υψηλή σχετική υγρασία και κακός αερισμός της κόμης
• •Υπερβολική αζωτούχος λίπανση που οδηγεί σε τρυφερή βλάστηση

Θεραπείες:

• •Ψεκασμοί με παραφινικά λάδια ή εγκεκριμένα εντομοκτόνα χαμηλής τοξικότητας το καλοκαίρι, στοχεύοντας στα νεαρά στάδια

Προληπτικά μέτρα:

• •Σωστό κλάδεμα για καλό αερισμό και φωτισμό
• •Ισορροπημένη αζωτούχος λίπανση
• •Διατήρηση των φυσικών εχθρών του εντόμου

Βερτισίλλιο

Verticillium dahliae

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Απότομος μαρασμός και ξήρανση ολόκληρων κλάδων ή τμημάτων του δέντρου (αποπληξία)
• •Σταδιακή αποξήρανση κλάδων, συχνά στη μία πλευρά του δέντρου (ημιπληγία)
• •Τα φύλλα στους προσβεβλημένους κλάδους μαραίνονται ξαφνικά και παραμένουν πάνω στο δέντρο

Αίτιες:

• •Μόλυνση από μύκητα που ζει στο έδαφος
• •Είσοδος του μύκητα από πληγές στις ρίζες, που προκαλούνται από την κατεργασία του εδάφους
• •Προηγούμενη καλλιέργεια ευπαθών φυτών (π.χ. βαμβάκι, τομάτα, πατάτα) στο χωράφι

Θεραπείες:

• •Δεν υπάρχει αποτελεσματική χημική θεραπεία.
• •Αφαίρεση και άμεσο κάψιμο των προσβεβλημένων κλάδων
• •Εφαρμογή ηλιοαπολύμανσης σε περιοχές με προσβολή

Προληπτικά μέτρα:

• •Χρήση υγιούς και πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού
• •Αποφυγή φύτευσης σε χωράφια με ιστορικό της ασθένειας
• •Αποφυγή τραυματισμού των ριζών
• •Απολύμανση εργαλείων που έρχονται σε επαφή με το έδαφος

Καρκίνωση (Φυματίωση)

Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Σχηματισμός χαρακτηριστικών όγκων (καρκινώματα) σε κλαδιά, βραχίονες και κορμό
• •Οι όγκοι αρχικά είναι μικροί και λείοι, και αργότερα γίνονται μεγάλοι, σκληροί και με ανώμαλη επιφάνεια
• •Ξήρανση των κλαδιών πάνω από το σημείο του όγκου

Αίτιες:

• •Βακτηριακή μόλυνση
• •Είσοδος του βακτηρίου από πρόσφατες πληγές που προκαλούνται από κλάδεμα, ράβδισμα, παγετό ή χαλάζι

Θεραπείες:

• •Προσεκτική αφαίρεση και κάψιμο των προσβεβλημένων κλάδων και όγκων
• •Επάλειψη των μεγάλων τομών με πυκνό βορδιγάλειο πολτό ή ειδική πάστα

Προληπτικά μέτρα:

• •Απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος, ειδικά μετά από επέμβαση σε μολυσμένο δέντρο
• •Αποφυγή κλαδέματος και συγκομιδής με υγρό και βροχερό καιρό
• •Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα μετά από κλάδεμα, χαλάζι ή παγετό

Γλοιοσπόριο (Ανθράκωση)

Colletotrichum gloeosporioides / Glomerella cingulata

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Σήψη σε ώριμους καρπούς με χαρακτηριστικό καστανέρυθρο χρώμα στην επιφάνειά τους
• •Εμφάνιση σκούρων κηλίδων που σταδιακά εξαπλώνονται και καλύπτουν ολόκληρο τον καρπό
• •Συρρίκνωση του καρπού, ο οποίος συχνά παραμένει μουμιοποιημένος πάνω στο δέντρο
• •Εμφάνιση γλοιώδους, ροζ-πορτοκαλί μάζας (σπόρια) πάνω στις κηλίδες σε συνθήκες υψηλής υγρασίας

Αίτιες:

• •Μυκητολογική μόλυνση
• •Υψηλή υγρασία και βροχερός καιρός κατά την περίοδο ωρίμανσης του καρπού
• •Πληγές στον καρπό που διευκολύνουν την είσοδο του μύκητα, όπως νύγματα δάκου

Θεραπείες:

• •Ψεκασμοί με εγκεκριμένα μυκητοκτόνα, κυρίως χαλκούχα, στα τέλη Οκτωβρίου και Νοεμβρίου

Προληπτικά μέτρα:

• •Προληπτικοί ψεκασμοί το φθινόπωρο πριν τις πρώτες βροχές
• •Κλάδεμα που εξασφαλίζει καλό αερισμό και φωτισμό της κόμης
• •Αποτελεσματική καταπολέμηση του δάκου

Κερκοσπορίαση

Pseudocercospora cladosporioides

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Ακανόνιστες γκριζωπές κηλίδες στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, κυρίως στις 'ποδιές' του δέντρου
• •Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων εμφανίζονται αρχικά χλωρωτικές (κιτρινωπές) και στη συνέχεια νεκρωτικές (καφέ) περιοχές
• •Στους πράσινους καρπούς εμφανίζονται καστανές, ελαφρά βυθισμένες κηλίδες
• •Σε σοβαρές προσβολές παρατηρείται φυλλόπτωση και καρπόπτωση

Αίτιες:

• •Μυκητολογική μόλυνση
• •Οι μολύνσεις ευνοούνται από τις φθινοπωρινές και χειμερινές βροχές

Θεραπείες:

• •Οι ψεκασμοί που γίνονται για το Κυκλοκόνιο συνήθως ελέγχουν και την Κερκοσπορίαση

Προληπτικά μέτρα:

• •Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών (πιο έντονο πρόβλημα σε μεγαλόκαρπες ποικιλίες)
• •Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα το φθινόπωρο

Καπνιά

Capnodium sp.

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Μαύρη, σαν σκόνη καπνού, επικάλυψη σε φύλλα, κλαδιά και βλαστούς
• •Μείωση της φωτοσυνθετικής ικανότητας του δέντρου λόγω κάλυψης των φύλλων

Αίτιες:

• •Ανάπτυξη μύκητα πάνω στα μελιτώδη εκκρίματα εντόμων (κοκκοειδή, ψύλλα)
• •Υψηλή υγρασία και κακός αερισμός που ευνοούν την ανάπτυξη του μύκητα

Θεραπείες:

• •Δεν χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση του μύκητα. Η καταπολέμηση γίνεται στα έντομα που προκαλούν το πρόβλημα

Προληπτικά μέτρα:

• •Έγκαιρη και αποτελεσματική καταπολέμηση των κοκκοειδών (π.χ. Λεκάνιο) και της ψύλλας (Βαμβακάδα)
• •Σωστό κλάδεμα για καλό αερισμό της κόμης

Βαμβακάδα (Ψύλλα)

Euphyllura olivina

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Χαρακτηριστικό λευκό, βαμβακώδες έκκριμα που καλύπτει τη νέα βλάστηση, τα φύλλα και τις ταξιανθίες

Αίτιες:

• •Εντομολογική προσβολή

Θεραπείες:

• •Χημική αντιμετώπιση συνιστάται μόνο σε περιπτώσεις μεγάλων πληθυσμών
• •Προσθήκη διαβρεκτικού στο ψεκαστικό διάλυμα για να διεισδύσει στα κηρώδη νημάτια

Προληπτικά μέτρα:

• •Συνήθως δεν απαιτείται επέμβαση, καθώς οι φυσικοί εχθροί και οι ξηροθερμικές συνθήκες μειώνουν τον πληθυσμό

Μαργαρόνια

Palpita vitrealis (unionalis)

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Φαγώματα στην τρυφερή βλάστηση, τις κορυφές και τα φύλλα νεαρών βλαστών
• •Προσβολές στα κλειστά άνθη και στους πράσινους, αναπτυγμένους καρπούς
• •Σημαντικές ζημιές κυρίως σε νεαρά δενδρύλλια, φυτώρια ή δέντρα με αυστηρό κλάδεμα ανανέωσης

Αίτιες:

• •Εντομολογική προσβολή
• •Ύπαρξη άφθονης νέας, τρυφερής βλάστησης

Θεραπείες:

• •Επέμβαση με εγκεκριμένο σκεύασμα όταν παρατηρούνται έντονες προσβολές, ειδικά σε νεαρά δέντρα

Προληπτικά μέτρα:

• •Παρακολούθηση του πληθυσμού με φερομονικές ή φωτοπαγίδες

Ακάρεα

Eriophyidae (διάφορα είδη)

Εποχή εμφάνισης:

Συμπτώματα:

• •Χαρακτηριστικές παραμορφώσεις στη νέα, τρυφερή βλάστηση (φύλλα και βλαστοί)
• •Σε μεγάλους πληθυσμούς, μπορεί να προκαλέσουν παραμορφώσεις και στους καρπούς
• •Τα φύλλα μπορεί να εμφανίσουν κατσάρωμα ή ασυνήθιστο σχήμα

Αίτιες:

• •Ακαρεολογική προσβολή
• •Ευνοούνται από ξηρό και ζεστό καιρό

Θεραπείες:

• •Χημική αντιμετώπιση με εγκεκριμένα ακαρεοκτόνα συνιστάται μόνο σε περιπτώσεις που οι πληθυσμοί είναι πολύ μεγάλοι και η ζημιά σημαντική

Προληπτικά μέτρα:

• •Προστασία και ενίσχυση των φυσικών εχθρών τους, όπως τα αρπακτικά ακάρεα, που συνήθως κρατούν τους πληθυσμούς υπό έλεγχο